Według A. Pruszewicza

1. Jąkanie fizjologiczne i rozwojowe - rozpoznawane, gdy w prawidłowym rozwoju mowy fizjologiczne powtarzanie sylab (clonus) zostaje utrwalone i dołącza się do niego wtórne nadmierne napięcie i parcie mięśni artykulacyjnych (tonus) w czasie mowy.
2. Jąkanie wywodzące się z mowy bezładnej - tachylalii (tachysphemia), która jest pierwotna.
3. Jąkanie wywodzące się z zaburzeń prawidłowego rozwoju mowy.
4. Jąkanie jako następstwo wczesnodziecięcych uszkodzeń OUN.
5. Jąkanie pourazowe - po urazach psychicznych (lęk, przestrach), jak i fizycznych (urazy czaszkowo - mózgowe).
6. Jąkanie afatyczne u dorosłych i dzieci - rozpoznawane na podstawie odpowiednio zlokalizowanych uszkodzeń mózgowia. Szczątkowe objawy dysfatyczne często mogą występować pod postacią jąkania.

Według A. Mitrinowicz - Modrzejewskiej

1. Jąkanie czynnościowe - jako następstwo zmian czynnościowych w CUN, które wpływają na ruchowe mechanizmy oddychania, fonacji i artykulacji. Brak koordynacji w/w powoduje przyspieszenie tempa mowy, zaburzenia toru oddechowego i brak synchronizacji pomiędzy trzema aparatami. Występuje pod dwiema postaciami:
   • jąkanie rozwojowe - w okresie kształtowania mowy
   • jąkanie urazowe - po urazach psychicznych, czy fizycznych (to jąkanie występuje w postaci tonicznej)
2. Jąkanie organiczne - gdy dochodzi do zautomatyzowania czynnościowych form jąkania. Często powstaje jako następstwo szoku emocjonalnego. Cechą charakterystyczną jest jąkanie toniczne i dodatkowe występowanie współruchów.

Literatura:

A. Pruszewicz: Jąkanie, W: Foniatria kliniczna, PZWL, Warszawa 1992

A. Mitrinowicz ? Modrzejewska: Jąkanie. Przyczyny i leczenie, PZWL, Warszawa 1952