logopedia.net.pl

Metody stosowane w terapii logopedycznej

Mały Słownik Języka Polskiego pod hasłem metoda podaje:

  1. sposób postępowania dla osiągnięcia określonego celu.
  2. sposób naukowego badania rzeczy i zjawisk i przedstawiania wyników tych badań. (Skorupka i in., 1989, 383).

T. Kotarbiński ujmuje metodę jako system postępowania i określa ją jako sposób wykonania czynu złożonego, polegający na określonym doborze i układzie działań składowych, a przy tym uplanowiony i nadający się do wielokrotnego stosowania (Okoń, 2001).

Wg G. Jastrzębowskiej metoda to systematycznie stosowany sposób pracy z pacjentem, zespół celowych, jasno określonych czynności, realizowanych za pomocą odpowiednio dobranych i uznanych środków, które doprowadzą do rozwiązania danego problemu. (Gałkowski, 2001, 652).

W terapii logopedycznej rzadko stosuje się tylko jeden rodzaj metod., co wynika z konieczności realizowania zasady kompleksowych oddziaływań. Wybór metod - stosowanych w terapii logopedycznej - zawsze uwarunkowany jest rodzajem zaburzenia. Sposób pracy terapeutycznej musi być dostosowany do wieku i możliwości pacjenta.

W literaturze przedmiotu nie dokonano do tej pory pełnej kategoryzacji metod stosowanych w terapii logopedycznej. K. Błachnio (1989) podjęła próby takiej systematyzacji, dzieląc je ogólnie na metody werbalne i niewerbalne. Z kolei G. Jastrzębowska (2001) dokonuje podziału metod mając na uwadze interdyscyplinarny charakter logopedii jako nauki oraz fakt, że efektywność terapii logopedycznej zależy od kompleksowego podejścia do problemu.

Metody ogólne stosowane w terapii logopedycznej:

  1. Logopedyczne
    • stosowane tylko w postępowaniu logopedycznym i dla niego specyficzne (np. metody mechaniczne).
  2. Lingwistyczne - szeroko wykorzystywane w logopedii, powstałe na podstawie wiedzy zaczerpnietej z różnych działów językoznawstwa, m. in. fonetyki, morfologii, kultury żywego słowa (np. metody fonetyczne).
  3. Pedagogiczne - stworzone na gruncie i na użytek terapii pedagogicznej, zaadoptowane przez logopedię (np. metoda dobrego startu).
  4. Psychologiczne - mając na uwadze psychologiczne uwarunkowania i skutki zaburzeń mowy (np. techniki relaksacyjne).
  5. Medyczne - postępowanie specjalistyczne konieczne zwłaszcza w przypadkach poważnych zaburzeń mowy (afazja, dysartria) oraz różnych wad rozwojowych (np. rozszczepy podniebienia, wady zgryzu).

W obrębie metod ogólnych wyróżnia się szereg technik (metod szczegółowych), które można przyporządkować którejś z pięciu wyżej podanych grup.

Metody szczegółowe:

  1. Logopedyczne:
    • ćwiczenia logopedyczne: oddechowe, fonacyjne, artykulacyjne, usprawniające motorykę i kinestezję narządów mowy, słuchu fonematycznego, autokontroli słuchowej;
    • pokaz i wyjaśnianie ułożenia narządów artykulacyjnych;
    • uczulanie miejsc artykulacji;
    • mechaniczne układanie narządów artykulacyjnych za pomocą sond, szpatułek;
    • odczytywanie mowy z ruchów ust;
    • wykorzystywanie pewnych nieartykułowanych dźwięków lub czynności fizjologicznych organizmu do tworzenia nowych głosek (np. wibracje warg, dmuchanie, chuchanie, itp.);
    • kontrola wzrokowa;
      - kontrola dotykowa i czucia skórnego dłoni;
    • fonogesty;język migowy;
    • metoda cienia;
    • mówienie wydłużone (metoda sztucznego echa);
    • metoda maskowania.
  2. Lingwistyczne:
    • metoda substytucyjna Seemana wraz z jej różnymi modyfikacjami;
    • metoda słów kluczowych i rozpoczynania od nich terapii;
    • ćwiczenia dykcyjne.
  3. Pedagogiczne:
    • metoda dobrego startu;
    • gesty umowne;
    • ćwiczenia rytmizujące;
    • mówienie rytmiczne;
    • ćwiczenia słuchu muzycznego;
    • metoda ośrodków pracy (zainteresowań).
  4. Psychologiczne:
    • techniki relaksacyjne;
    • psychodrama;
    • hipnoterapia;
    • psychoterapia treningowa.
  5. Medyczne:
    • farmakoterapia;
    • fizykoterapia;
    • laseroterapia;
    • akupunktura;
    • akupresura;
    • metoda wokalistyczna Mitrinowicz;
    • różne zabiegi medyczne (chirurgiczne, ortodontyczne, audiologiczne, foniatryczne).

Bibliografia:

Błachnio K. (1989): Wybrane zagadnienia z metodyki logoterapii. Podręczny słownik terminów specjalistycznych stosowanych w logopedii, Warszawa

Gałkowski T., Jastrzębowska (red.) (2001): Logopedia. Pytania i odpowiedzi, Opole

Okoń W. (2001): Nowy Słownik Pedagogiczny

Skorupka S. i in. (1989): Mały Słownik Języka Polskiego, PWN