Analiza słuchowa oznacza podział wyrazu na sylaby, logotomy lub fonemy.

Synteza słuchowa oznacza połączenie danych elementów w jeden wyraz mający formę i znaczenie.

Sylaba - część wyrazu zawierająca samogłoskę, najczęściej pozbawiona znaczenia.

Logotom - taka część wyrazu, która kończy się na spółgłoskę, zwykle pozbawiona znaczenia, np. bar - an - ek.

Morfem - część wyrazu, która oprócz spółgłosek zawiera samogłoskę, jest obdarzona znaczeniem i służy jako budulec wyrazu. Nie jest więc w pełni samodzielny. Może być on jedno- i wielofonemowy lub zerowy.

Klasyfikacja morfemów:

1. leksykalne, zwane też rdzennymi, są obdarzone znaczeniem, np.koń-.
2. gramatyczne, w wyrazie spełniają funkcję pomocniczą":
   • fleksyjne (przystosowują wyraz do określonej roli w zdaniu, ich znaczenie ma charakter składniowy, np. -owi, -a)
   • słowotwórcze (ich rolą jest tworzenie nowych wyrazów od już istniejących, np. -ik)

Wiele morfemów występuje w kilku postaciach, wariantach. Decyduje o tym to, że:

• warianty morfemu (dwa i więcej) mają to samo znaczenie;
• różnica między nimi sprowadza się do wymian fonemów (morfemów), występujących w wielu morfemach, np. w wyrazie koń i konny morfemy koń- // kon- mają to samo znaczenie, a różnica między nimi sprowadza się do obecności wymiany ń: n

Analiza i synteza sylabowa, morfemowa, logotomowa, logotomowo- fonemowa i fonemowa ćwiczy sprawność analizatora słuchowego i jest wykorzystywana w procesie przygotowania do nauki czytania i pisania.

Analiza sylabowa polega na podziale wyrazu na sylaby. Synteza sylabowa towarzyszy dziecku od urodzenia, nie stanowi więc problemu dla dzieci 3-letnich. Gdy dzieci sobie radzą wprowadzamy syntezę z utrudnieniami. Nie przedłużamy ćw.analizy i syntezy sylabowej, gdyż podział na sylaby może wzmocnić związek spółgłoski z samogłoską- dzieci zwykle dzielą wyrazy na sylaby stawiając pauzę po samogłosce i po spółgłosce, np. wa - ka cje. Oddzielenie spółgłoski od samogłoski jest zadaniem trudnym. Syntezy morfemowa, logotomowa i logotomowo-fonemowa ułatwiają to oraz zbliżają dzieci do syntezy fonemowej.

Morfemy i logotomy dobieramy tak, aby na granicy między morfemami lub logotomami była spółgłoska i samogłoska, np. par - as - ol. W syntezie logotomowo-fonemowej dzieci po raz pierwszy zetkną się z pojedynczymi fonemami na końcu wyrazu. Mogą to być samogłoski lub spółgłoski (zaczynamy od tych, które można łatwo wydłużać), a w syntezie fonemowo - logotomowej na początku wyrazu.

Syntezę fonemową rozpoczynamy od wyrazów 2-fonemowych, np. u- l, A- s, potem 3-fonemowych, np. o- s- a. Najwięcej czasu na tym etapie należy poświęcić na syntezę sylab. Dobre opanowanie syntezy sylab 2-fonemowych ułatwi dzieciom analizę fonemową. Następnie wprowadzamy syntezę i analizę z utrudnieniami, np. 3-krotne klaśnięcie przez dziecko po każdej podanej przez nas głosce.

Do nauki czytania mogą przystąpić dzieci, które dobrze opanowały syntezę fonemową i potrafią wiązać fonemy z literami. Synteza jest podstawą czytania, a analiza pisania.