Diagnoza logopedyczna wg G. Jastrzębowskiej to określony sposób postępowania badawczego, którego celem jest potwierdzenie bądź wykluczenie istnienia zjawisk logopedycznych oraz przewidywanie ich tendencji rozwojowych na podstawie objawów, patogenezy i patomechanizmów.

Diagnoza logopedyczna nie stanowi aktu jednorazowego. Kształtuje się ona przez wielokrotny, dłuższy kontakt z dzieckiem, jak również z jego opiekunami oraz specjalistami innych dziedzin (ortodontą, laryngologiem, foniatrą, psychologiem, pedagogiem).

Prawidłowo postawiona diagnoza stanowi podstawę do opracowania odpowiedniego programu terapii logopedycznej.

Przez terapię logopedyczną rozumiemy całość specyficznych, zamierzonych oddziaływań ukierunkowanych na usunięcie wszelkich zakłóceń procesu porozumiewania się (od prostych wad wymowy do niemożności mówienia włącznie). Oddziaływania te mają na celu:

• usuwanie zaburzeń mowy,
• przywracanie mowy, która się nie wykształciła,
• wyrównywanie opóźnień rozwoju mowy,
• wypracowanie odpowiedniego poziomu sprawności językowej,
• likwidację przyczyn i skutków pierwotnych oraz wtórnych, do których zalicza się zarówno psychologiczne jak i pedagogiczne konsekwencje zaburzeń mowy.

Terapia logopedyczna dzieci upośledzonych umysłowo jest specyficzna, gdyż obserwuje się u nich różnorodne zaburzenia mowy i rozmaite warianty tych zaburzeń. Dlatego też konieczne jest tworzenie indywidualnych programów dla konkretnych dzieci, uwzględniających poziom ich funkcjonowania.

Trudno obligatoryjnie ustalić kolejność etapów terapii logopedycznej dzieci upośledzonych umysłowo, ponieważ wyznacza ją istota problemu małego pacjenta.

Studiując literaturę przedmiotu stwierdzono, że autorzy zwracają uwagę na to, iż terapia logopedyczna dzieci upośledzonych umysłowo powinna być związana nie tylko z kształtowaniem mowy, ale całej osobowości. Korzystne jest, aby obejmowała ona wszystkie zaburzone funkcje, a szczególnie te, które z mową mają bezpośredni lub pośredni związek, takie jak: odbieranie wrażeń wzrokowych, słuchowych i innych, autoorientacja i orientacja przestrzenna, koordynacja słuchowo - wzrokowo - ruchowa, koordynacja układu oddechowego, fonacyjnego i artykulacyjnego. Poprawa w tym zakresie wpływa

(...) na eliminację często występujących u dzieci upośledzonych umysłowo napięć, co może mieć korzystny wpływ na wyniki rehabilitacji mowy.

Coraz częściej pojawiają się głosy, by celem terapii logopedycznej dzieci lekko upośledzonych umysłowo było usprawnianie procesu komunikacyjnego w stopniu umożliwiającym samodzielne radzenie sobie w życiu, a nie wypracowanie bezbłędnej czy starannej wymowy.

Istotą terapii logopedycznej osób upośledzonych umysłowo jest bowiem szeroko rozumiane wychowanie językowe.

Realizacja zakładanych celów terapeutycznych wymaga poszukiwania skutecznych form i metod oraz dostosowania ich do indywidualnych potrzeb dziecka z uwzględnieniem jego możliwości rozwojowych. Pośród wielu propozycji pomocy dzieciom upośledzonym umysłowo na uwagę zasługują zajęcia z muzyką, zabawy i ćwiczenia z jej elementami.

Literatura:

G. Jastrzębowska, Podstawy teorii i diagnozy logopedycznej, Wyd. Uniwersytetu Opolskiego, Opole 1998