logopedia.net.pl

Stan i perspektywy opieki logopedycznej w Polsce

System opieki logopedycznej w Polsce stanowi część systemu oświatowego i systemu opieki zdrowotnej. Przy tworzeniu obecnego systemu korzystano z doświadczeń prekursorów polskiej logopedii:

  • Jan Siestrzyński - w 1817 r. opracował i starał się wprowadzić metodę ręczno-ustnych znaków komunikacyjnych w procesie nauczania dzieci niesłyszących.
  • Wł. Ołtuszewski - w 1900 r. propagował model tworzenia w normalnych szkołach specjalnych klas dla dzieci jąkających się.
  • Benedykt Dylewski - w latach 1930-35 promował idee logopedii szkolnej. Kontynuatorem tej myśli był również L. Kaczmarek - twórca 1-szego w Polsce studium logoped. w Lublinie.

Polski system opieki logopedycznej opiera się głównie na działalności poradni pedagogiczno-psychologicznych, w których zatrudnia się absolwentów podypl. studiów logopedycznych. Drugim typem poradni są poradnie foniatryczne, działające przy niektórych szpitalach i przychodniach.

W naszym kraju nie istnieją tzw. kadry pomocnicze. Z jednej strony są dyplomowani logopedzi, z drugiej zaś wyposażeni w minimum wiedzy logopedycznej nauczyciele. Brakuje między nimi ogniwa pośredniego.

W procesie opieki nad dziećmi z zaburzeniami mowy rolą logopedy - pracownika naukowego - byłoby prowadzenie badań, wskazywanie zastosowań wiedzy w praktyce, zaś rolą logopedy dyplomowanego - diagnozowanie oraz terapia poważnych zaburzeń mowy, a także koordynacja działań nauczycieli i rodziców. Z kolei ogniwo pośrednie, czyli odpowiednio przygotowani nauczyciele i pielęgniarki (tzw. asystenci logoped.), powinni pełnić rolę pośrednika między specjalistami a środowiskiem dziecka, dokonywać badań przesiewowych, wstępnej diagnozy, prowadzić prostą terapię logopedyczną oraz działalność propagandową i instruktażową.

Taki model opieki logopedycznej - funkcjonujący już w innych krajach - czyni ją dostępniejszą i skuteczniejszą. W naszym kraju wciąż trwają spory kompetencyjne. Do dziś nie wypracowano skutecznych rozwiązań organizacyjno- prawnych, które gwarantowałyby grupie dzieci dotkniętych wadami wymowy właściwą opiekę logopedyczną.

Podobny odsetek dzieci z zaburzeniami mowy w latach 60-tych, gdy w Polsce nie istniał jeszcze zorganizowany system pomocy logopedycznej oraz w latach 70-tych, gdy go już stworzono i w latach 90-tych, kiedy powinien on przynieść poprawę stanu rzeczy, dowodzi braku skuteczności owego modelu. Dane statystyczne wskazują na konieczność zmian strukturalno-programowych, czyli na konieczność przeprowadzenia odpowiedniej reformy systemu opieki logopedycznej w naszym kraju.